SERHAD KULU

Hudutlardaki kalelerde görev yapan askeri kuvvetlere verilen addır.

Bunlara "Yerli Kul" da tabir edilirdi. Osmanlıların, komşu devletlerinden hiç birisi ile XVII. yüzyılın başlarına kadar hududu tayin edilmemişti. Hudutların belirlenmesine başlandıktan sonra, serhadlarda teşkilat yapmak zorunluluğu ortaya çıktı.

Osmanlılar, fethettikleri yerde, özellikle hudutlarda teşkilat yapıyor, kurdukları eyalet ve sancak-beylerinin emrinde, düzeni sağlayacak ve düşmanın saldırısına karşı koyacak kuvvetleri bulunuyordu.

Serhadlardaki teşkilat iki kısımdan meydana geliyordu: Biri, doğrudan doğruya devlete, diğeri ise eyaletin başındaki beylerbeyleri ile sancakları idare eden sancakbeylerine bağlı idiler.

Devlete bağlı serhad kulu adı altında beş kuruluş vardı: Azap, hisarlı, sekban, lağımcı ve müsellem. Bu beş kuruluşun ayrı ayrı amirleri, bulunuyordu.

Beylerbeylerinin mahiyetinde de ilk zamanlarda "deli", "gönüllü", "beşli" olmak üzere üç ad altında çeşitli kuvvetler vardı. Sonradan, levend ve hayta adlarında iki sınıf daha bunlara eklendi.

II. Mahmud zamanında Yeniçerilerin kaldırılmasıyla merkeziyet usulü uygulandı. Bunun üzerine bu teşkilat kaldırılarak yerine devlet teşkilatının konulması gerekti.