FEYZULLAH EFENDİ (1638-1703)

Şeyhülislam.

Şemsi Tebrizi soyundan Erzurum Müftüsü Mehmed Emin Efendi’nin oğludur. 1638 yılında Erzurum’da doğdu. Medrese tahsilinden sonra İstanbul’a gelerek kayınpederi Vani Efendi vasıtasıyla Sultan IV. Mehmed’le tanıştırıldı. Önce şehzade Mustafa’ya sonra da şehzade Ahmed e hocalık yaptı. Müderrislik, Kazaskerlik ve Nakibüleşraflık görevlerinde bulundu.

1688’de Şeyhülislam oldu. 18 gün sonra Nişancı İsmail Paşa tarafından Erzurum’a sürüldü. II. Mustafa’nın tahta geçmesiyle yeniden şeyhülislamlığa getirildi. Bu defa 8,5 yıl bu görevde kalarak, oğullarını ailesinden birçok kişiyi devletin önemli mevkilerine getirdi. Bu durum ulema ve askerlerin Feyzullah Efendi’ye karşı hazırladıkları Edirne İsyanı’na sebep oldu. Naima Tarihi’nde bu olay, “Feyzullah Efendi” olayı diye isimlendirilmektedir.

Söz konusu olaydan sonra Kandiye Sancak Beyliğine, getirilen Feyzullah Efendi daha sonra öldürüldü (1703)

Hayatı boyunca Erzurum’da bir medrese ve camii, Şam’da bir Darülhadis, İstanbul’da bir medrese ve kütüphane (şimdiki Fatih, Millet Kütüphanesi) yaptırdı.

Eserleri:

Divan-ı Feyzullah Efendi, Nasayihü’l- Müluk, Kitabü’l- Ezkar, Mecmua-i Hikayat, Feteva-i Feyziye’dir.