BENDER FACİASI

Besarabya bölgesi 1492 yılında Osmanlı hakimiyeti altına girmiş ve Boğdan voyvodası Osmanlı hakimiyetini tanımak zorunda kalmıştır. Sultan Kanuni Süleyman Boğdan voyvodası Petru Rareş’in itaatsizlik göstermesi üzerine düzenlediği sefer sonunda, Bender’de bir kale inşa ettirmiştir. 1540’ta Voyvodalar ve Lehliler Akkerman ve Bender üzerine yürümüşler ve Bender büyük tahribata uğramıştır. Ayrıca 1768-1774 Osmanlı-Rus savaşında, bölge savaş sahası içinde kalmış ve yeniden büyük bir tahribe uğramıştır. Bu savaşın sonunda imzalanan Yaş Antlaşması ile Bender Osmanlılarda kalmıştı.

1806’da Rusya, kendisine taraftar olan Eflak ve Boğdan beylerinin azledilmeleri üzerine, sınırı geçince yeniden savaş başlamıştır. İsmail Kalesi önünde mağlup edilen Rus kuvvetleri dönüşlerinde Bender’i kuşatmışlardır. Kuşatma sırasında Rus orduları başkumandanı Potemkin, kale muhafızıyla kale zabitlerine ve kale halkına hitaben Rusça bir mektup göndererek kalenin teslimini istemiştir. Bender muhafızı Gümrükçü İsmail Paşa kaleyi müdafaa etmek istemişse de halk müdafaadan kaçınmış ve 20 maddelik bir antlaşma ile kale, Ruslara teslim edilmiştir.

Bunun üzerine serdar-ı ekrem Gazi Hasan Paşa, halkın kaleyi teslim etmesine başeğen eski Yeniçeri Ağası vezir Ahmed Paşa ile Rizelizade Abdullah Paşa ve Benderlilerden bazılarını idam ettirmiştir. Ayrıca Bender muhafızı Gümrükçü İsmail Paşa’nın mallarına el koydurmuş, kendisini de Tekirdağ’a sürdürmüştür. Bender’i elde eden Potemkin burasını kendisine karargah yapmıştır. Bu olay ile Bender, Osmanlı hakimiyetinden çıkmıştır.