ÇEKDİRİ

Osmanlı döneminde, kürek ve yelkenle giden bir çeşit savaş gemisi.

Bunlar savaşlardaki görevlerine ve büyüklüklerine göre sınıflandırılırdı. Başlıcaları şunlardı:

Kadırga: 25 çift kürekli, ince uzun bir çekdiridir. Boyu 56 zira (75- 90 cm. arasında değişen eski bir uzunluk ölçüsü), baş yüksekliği 11, kıç yüksekliği 18 karıştı. Her kürek 4 kişi tarafından çekilirdi. Baş tarafında 12 okkalık gülle alan bir top ve bunun yanlarında biraz daha küçük kolonborna denilen iki top bulunurdu. Mürettebatın 35’i gemici, 196’sı kürekçi, 100’ü savaşçı, 331 kişi idi.

Kadırgalar, savaş gemileri olmasına rağmen bazen daha büyükleri de yapılırdı. Bunların 26 çift kürekli olanına mavna, 26-36 çift kürekli olanlarına baştarda denilirdi.

Mavnanın boyu 65 zira, baş yüksekliği 12,5, kıç yüksekliği 20 karış olurdu. Mavnanın mürettebatı 45’i gemici, 30’u topçu, 150’si muharip, 372’si kürekçi olmak üzere 597 kişiydi.

Baştarda: Boyu 56-72 zira idi. Diğer ölçüleri de o oranda yapılırdı. Küreklerini mavnada olduğu gibi yedişer kişi çekerdi. Bu sınıfın en büyük tipi olan 36 çift küreklisine, Kaptan Paşa’ya ait olduğu için "Paşa baştardası" denirdi.

Bu üç sınıf gemide birer filika bulunurdu. Kaptan Paşa’ya ait Paşa baştardası gibi aynı özenle yapılmış diğer bir baştarda daha kullanılırdı. Buna da "Hünkar Gemisi" denirdi. Bu gemi Serdar sıfatıyla donanmaya refakat eden vezire tahsis edilirdi.