DIŞ AĞALAR

Osmanlı saray teşkilatı dışında, devlet işleri ile ilgili görevliler.

Bunlara Birun ağaları da denilirdi.

Dış Ağalar, başta Yeniçeri Ağası olmak üzere sırasıyla Azep, Sipahi, Silahtar, Ulufeci, Gureba ve Akıncı denilen asker ağaları (komutan) idiler. Bunların en önemlisi ise Yeniçeri Ağası idi ve Yeniçeri Ocağı’nın başında bulunurdu, içlerinde vezirliğe kadar yükselenler de olmuştur.

Yeniçeri Ağaları, bütün ağaların amiri olduğundan "ehemmiyet-i mahsusaları" vardı; 500 akçe gündelik aldıkları gibi yüzlerce at besledikleri için de arpalık denilen bir gelir alırlardı. Dış Ağaların ikinci sıradaki yetkilisi Azep Ağası idi. Fatih döneminde Azep askerlerinin miktarı otuz bine varmıştı. Sipahi, Silahtar ve Ulufecilerle Gureba Süvari sınıfı olup, Ulufecilerle Gurebalar yemin ve yesar bakımından dört, diğerleri iki alaydan oluşurlardı.

Bu birliklerin ağalarına gündelik yüz akçe, fazla olarak yıllık on altı veya on yedi bin akçe arpalık verilirdi.

Dış ağalarının ikinci sınıfı, Topçubaşı, Cebecibaşı, Arabacıbaşı, Mehterbaşı gibi dört ağadan meydana gelirdi; diğer ağalar ile birlikte sayıları on ikiyi buluyordu. Yeniçerilerin subayları olan Sekbanbaşı, Kul-kethüdası, Samsuncubaşı, Zağarcıbaşı, Turnacıbaşı, Muhzir Ağa, Haseki Ağa, Başçavuş, Kethüda ve ikinci derece zabitleri olan Çorbacı, Odabaşı, Vekil-harç, Bayraktar, Başhaseki, Aşçı usta, Sakabaşı Dış Ağalarından sayılırdı.