YAŞ ANTLAŞMASI (10 OCAK 1792)

Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında 1787-1792 yılları arasında yapılan savaşlara son veren antlaşma.

Osmanlı İmparatorluğu 1787’de başlattığı Rus savaşıyla Kırım’ı geri alacağını umuyordu. Fakat Avusturya’nın Rusya’nın yanında savaşa katılması üzerine Osmanlı İmparatorluğu güç duruma düştü. Rus cephesinde yapılan savaşlarda üst üste yenilgiye uğranıldı ve III. Selim istemeyerek barışa taraftar oldu.

Antlaşma Boğdan’ın Yaş kasabasında imzalandığı için bu ismi aldı. Görüşmeler 1791 Kasım ayı başlarında başladı. 10 Ocak 1792’de de imzalandı. On üç madde ve bir son sözden meydana gelen antlaşmanın önemli maddeleri şöyledir:

İkinci madde gereğince Osmanlı hükumeti, 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması, 1779 Aynalıkavak Tenkihnamesi, 1783’deki ticaret anlaşması ve 1784’deki Kırım ile Maman’ın Rusya’ya katılmasıyla Kuban nehrinin sınır tayini hakkındaki antlaşmalar yine eskisi gibi kalıyordu.

Üçüncü madde ile Turla (Dinyester) nehri sınır kabul edilerek bunun sol tarafında kalan Akso (Boğ) ile Turla arasındaki Özi Kalesi Ruslara bırakılıyor ve sağ tarafta bulunan Bender ve Akkerman, Kili, İsmail ve Rus işgaline uğrayan diğer kale ve şehirler Osmanlı Devleti ‘ne geri yeriliyordu.

Dördüncü madde ile Boğdan Voyvodalığı hakkında Kaynarca Antlaşması’yla bu antlaşmadan sonraki antlaşmalar muhafaza edilecek ve bu voyvadalığın borçlarına ve bakayada kalan vergilerine bir sünger çekilecek ve Yaş Antlaşması’ndan sonra iki yıl süre ile Boğdan her türlü vergilerden muaf olacak ve af ilan edilip isteyenler yine memleketlerine dönebileceklerdi.

Beşinci madde, iki devletin devamlı barış içinde yaşaması için Tiflis Hanı’nın topraklarına Çıldır valileri veya beyleri tarafından saldırı yapılmayacak.

Altıncı madde, ile Kuban iki devlet arasında Kafkasya’da sınır olacak.

Yedinci madde, Garp ocakları korsanlarına karşı Rus ticaret gemilerinin korunması ve meydana gelecek zararların ocaklara ödettirilmesi ve eğer bu zararı yapan ocaklardan herhangi birisi bunu ödemediği takdirde meydana gelen zarar ve ziyanın Osmanlı Devleti hazinesinde ödenmesi ile ilgiliydi.