CEBESOY, ALİ FUAD (1883-1968)
İstanbul’da doğdu. Ferik İsmail Fazıl Paşa’nın oğludur.
22 Mart 1899’da girdiği Harp Okulu’ndan 9 Ocak 1902’de teğmen olarak mezun oldu. Ocak 1902 ile 11 Ocak 1905 tarihleri arasında Harp Akademisi’ni bitirdi. Ocak 1905-28 Haziran 1907’de Kurmay stajı için Şam’da 5. Ordu emrinde (Ordu Karargahı Beyrut’taki 3. Nişancı Taburu, 28. Süvari Alayı ve Selanik’teki 15. Topçu Alayı’nda) görev aldı. 13 Mart 1908-9 Ocak 1909’da 3. Süvari Tümen Kurmay Başkanı, 9 Ocak 1909-1 Ekim 1911’de Roma Ataşemiliteri, 1 Ekim 1911-20 Şubat 1912’de Garp Ordusu 1. Şube Müdürü, 20 Şubat 1912-24 Haziran 1912’de muvakkaten 1. Kolordu Kurmaylığı’nda İpek ve Yakova’nın asilerden kurtulması için 7. kolorduca teşkil edilen müfrezenin komutanı, 24 Haziran 1912’de Trablusgarp’a yapılacak silah ve cephane nakliyatı için görevli olarak Avrupa’ya gönderildi. 29 Eylül-10 Kasım 1912’de İşkodro Kolordusu ve sonra Yanya Kolordusu Kurmay Başkanı, 10 Kasım 1912-Mart 1913’te Yanya’da 23. Tümen Komutan Vekili, 15 Ocak-19 Eylül 1914’de Şam’da 8. Kolordu Kurmay Başkanlığı sırasında yarbay oldu.
19 Eylül 1914-20 Ocak 1916’da 25. Tümen Komutanı (Sina ve Çanakkale Cephesi’nde) bu görevi sırasında albaylığa yükseldi (1915). 20 Ocak-30 Eylül 1916’da 14. Tümen Komutanı (Kafkas Cephesi’nde), 30 Eylül 1916-12 Ocak 1917’de 5. Tümen Komutanı (Kafkas Cephesi’nde), 12 Ocak-Nisan 1917’de 2. Ordu Kurmay Başkanlığı’nda bulunurken (Sina-Filistin Cephesi’nde Mirliva (tuğgeneral) oldu.
Nisan-30 Haziran 1917’de Sina-Filistin Cephesi Komutan Yardımcısı, 30 Haziran 1917-9 Eylül 1919’da Ankara’da 20. Kolordu Komutanı ve aynı zamanda bir süre 7. Ordu Komutan Vekili, Eylül 1919-Haziran 1920’de 20. Kolordu Komutanlığı görevi saklı kalmak üzere Batı Anadolu Kuva-yı Milliye Genel Komutanı, 26 Haziran-10 Kasım 1920’de Batı Cephesi Komutanı ve aynı zamanda TBMM üyesi (milletvekili), 20 Kasım 1920-Nisan 1922’de TBMM hükumetinin Moskova Büyükelçisi, Nisan-21 Ekim 1922’de TBMM üyesi, Meclis ikinci Başkanı, 21 Ekim 1923-31 Ekim 1924’de Meclis’teki görevleri saklı kalmak üzere 2. Ordu Müfettişi oldu (Meclis kararıyla süresiz izinli sayıldı). Bu arada 1923’de ferikliğe yükseldi (korgeneral).
31 Ekim 1924’de ordu müfettişliğinden istifa ederek Meclis’teki görevine devam etti. 1 Ekim 1927’de yasama görev süresi sona erdiğinde, açığa alındı. 5 Aralık 1927’de emekliye ayrıldı.
Cebesoy, sivil hayatında, Büyük Millet Meclisi VIII. devrelerinde Konya milletvekili, IX. devresinde Eskişehir milletvekili (bağımsız), X. ve XI. devrelerinde İstanbul milletvekili (bağımsız), 3 Nisan 1939-9 Mart 1943’de Bayındırlık Bakanı, 9 Mart 1943- 5 Ağustos 1946’da Ulaştırma Bakanı, 20 Ocak 1948-1 Kasım 1948’de TBMM Başkanı olarak görev yaptı.
10 Ocak 1968’de İstanbul’da öldü. Geyve civarındaki Alifuadpaşa İstasyonu’nda, aynı adı taşıyan camiin avlusunda gömülüdür.
Fransızca ve Almanca dillerini bilen Ali Fuad Cebesoy’un Milli Mücadele Hatıratı, Moskova Hatıraları, Birüssebi-Gazze Meydan Muharebesi ve 20. Kolordu, Mektep Arkadaşım Atatürk, Siyasi Hatıralar, Mustafa Kemal -Milli Lider adlı eserleri vardır.