ADLİYE NEZARETİ
Osmanlı İmparatorluğu’nda XIX. yüzyılda kurulan Adliye teşkilatının bağlı olduğu makam.
Avrupa usulüne göre kurulmuştur. Önce 1837’de Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliye meydana getirildi. 1868’de bu teşkilatın yerine Şura-yı Devlet ve Divan-ı Ahkam-ı Adliye adlarıyla iki ayrı teşkilat kuruldu. Bir müddet sonra Divan-ı Ahkam-ı Adliye kaldırılarak yerine 1878’de Adliye Nezaretia teşkil edildi.
Müslüman olmayan azınlıkların mezhep işleri o zamana kadar "Hariciye Nezareti" tarafından yürütülürken, 1880’de "Adliye Nezareti" tarafından yürütülmeye başlandı. 1881’de çıkarılan bir nizamname ile nezaretin adı Adliye ve Mezahib Nezareti" olarak değiştirildi. Bu nezaret 1880’den itibaren Ceride-i Mehakim" adlı haftalık ve 1909’dan itibaren de Ceride-i Adliye adlı on beş günlük iki dergi çıkarmıştır.
Adliye Nazırları:
1-Ahmed Cevdet Paşa (1868, 1875-1876, 1876-1877, 1879-1883, 1886-1890)
2-Mustafa Fazıl Paşa (1868-1870, 1871-1872)
3-İbrahim Edhem Paşa (1870-1871)
4-Şirvanizade M.Rüşdü Paşa (1871)
5-Mütercim M. Rüşdü Paşa (1871)
6-Yusuf Kamil Paşa(1872)
7-M.Esad Safvet Paşa (1872-1873, 1876, 1877, 1878)
8-Mehmed Hurşid Paşa (1873-1874, 1878)
9-Mehmet Akif Paşa (1874-1875)
10-Ahmed Arifi Paşa (1875-1876)
11-Halil Şerif Paşa (1876)
12-Asım Mehmed Paşa (1877)
13-Mahmud Celaleddin Paşa (1878)
14-Mehmed Said Paşa (1878-1879)
15-Hasan Fehmi Paşa (1883-1885, 1908-1909)
16-M.Server Paşa (1885-1886)
17-Hüseyin Rıza Paşa (1890-1895)
18-Abdurrahman Nureddin Paşa (1895-1908)
19-Manyasizade Refik Bey (1908-1909)
20-Mustafa Nazım Paşa (1909)
21-M.Necmeddin Molla (Kocataş) (1909-1911)
22-Mustafa Hayri Efendi (1911, 1918)
23-Memduh Paşa (1911-1912)
24-Hüseyin Hilmi Paşa (1912)
25-Samipaşazade Halim Bey (1912, 1915, 1918)
26-Arif Hikmet Paşa (1912-1913, 1919-1921)
27-İbrahim Hayrullah Bey (1913-1915)
28-Ali Haydar Molla (Arsebük) (1918-1919)
29-Üryanizade Cemil Molla (1919)
30-Sıtkı Bey (1919)
31-Vasfi Efendi (1919-1920)
32-Mustafa Sıtkı Efendi (1920)
33-Hüseyin Kazım Bey (1920, 1921)
34-Mahmud Celaleddin Bey (1920)
35-Ali Rüşdü Efendi (1920)
36-Rumbeyoğlu Fahreddin Bey (1920)
37- Mustafa Nuri Bey (1922)