ESAME

İsimden çoğul; isimler, adlar anlamındadır.

Yeniçerilerin ana kütükte kayıtlı olan isimleri.

Bu kütükler yeniçeri katipleri tarafından yazılır, yeniçerilerin yoklaması bu defter üzerinden yapılırdı.

Siyakat yazıyla tutulan defterler, uzunlama ikişer sayfalık tabakalardan ibaretti. Her sayfaya 110 esame yazılırdı. Yalnızca Sekbanların defterlerine aldı-ğınca isim yazılabilirdi.

Defterin serlevhası (başlığı) şöyledir: "Ya Hasan Ya Ali Ya Hüseyn" "Cemaat" "Bölük" şeklindedir. Bu serlevhadan sonra ulufe alacakların isimleri gelirdi. Defterin arkasına da "Gülbang" yazılırdı.

Yeniçerilere, üzerinde künyeleri ve ulufe dereceleri yazılı Esame Kağıdı denilen birer belge verilirdi. Bu belgeler kütük kayıtlarına uygunluklarını göstermek için mühürlenirdi, buna Menhur da denirdi. Yeniçeri Ocağı’nın bozulmaya başlamasıyla bu belgeler alınıp, satılmaya başlandı. Bu yüzden yeniçerilikle ilgisi olmayanlar, kütüklere yeniçeri kaydolup, ulufe almaya hak kazandılar. Böylece devletin askerlik harcamaları için ayırdığı para haksız kazanç olarak farklı ellerde toplanmıştır. II. Mahmud döneminde, Alemdar Mustafa Paşa’nın girişimiyle yapılmak istenen düzenleme, Yeniçeri Ocağı’nı bütünüyle kaldırmayı düşünen padişah tarafından engellendi. Ancak Yeniçeri Ocağı’nın 1826’da lağv edilmesiyle esamenin de geçerliliği kalmamıştır.