EDİRNE ANTLAŞMASI (1829)

Osmanlı-Rus Savaşı (1828) sonunda Edirne’de imzalanan antlaşma (14 Eylül 1829).

Fransa, İngiltere ve Rusya’nın Akdeniz’deki donanmaları 20 Ekim’de Navarin limanına saldırarak burada demirli bulunan Osmanlı-Mısır donanmasını yakmıştır (20 Ekim 1827)

Böylece başlayan 1828 Osmanlı Rus Savaşı, Rusların Edirne’ye girmesiyle, Osmanlılar aleyhine noktalanmıştır. Babıali, Prusya, Fransa ve İngiltere’nin araya girmesiyle, Londra Antlaşmaları temelinde bir barışa razı olmuştur.

Barış görüşmelerinde Osmanlı Devleti’ni Başdefterdar Mehmed Sadık Efendi ile Anadolu Kazaskeri Abdülkadir Bey temsil ederken, Rusya’yı Kont Di-biç, Kont Aleksey Orlov ve Kont Frederik Palen temsil etmişlerdir.

Antlaşma, bir esas, bir de Memleketeyn (Eflak ve Boğdan) konularını kapsayan ek bir protokol olmak üzere iki metin halinde düzenlenmiştir.

14 Eylül 1829 tarihinde Edirne’de imzalanan antlaşma hükümleri şöyledir:

1.Taraflar barışı gerçekleştirmek için samimi çaba sarf edecekler.

2.Ruslar, işgal ettikleri toprakları boşaltacaklar.

3.Prut nehri eskisi gibi iki devlet arasında sınır olacak: Tuna üzerinde sınır çizgisi, Hızır İlyas (St. Georges) koluna kadar uzayacak. Rusya’ya bırakılan Tuna adalarında ve delta üzerinde bayındırlık çalışmaları yapılmayacak, istihkam vb. tesisler kurulamayacak, karantina binaları kurulabilecektir. Rus savaş gemileri bu koldan Prut ırmağına kadar Tuna üzerinde hareket edebileceklerdir.

4.Rusya’nın İran’la yaptığı 1828 Türkmençay Antlaşması’nı Osmanlı Devleti kabul edecek.

5.Eflak ve Boğdan’ın savaştan önceki statüsü devam edecek.

6.Rus tüccarlarının sahip olduğu haklar, kabul edilecek. Rus ticaret gemileri Karadeniz ve Akdeniz’le Boğazlar’da dolaşabilecek.

7.Rusya ile 1806’dan beri süregelen anlaşmazlıklardan ötürü Rus tüccarlarının uğradığı zarar ve ziyanı kapatmak üzere 18 ayda ödenmek şartıyla, 1.500.000 Hollanda altını tazminat ödeyecek.

8.Savaş giderlerine karşılık Osmanlı Devleti Asya topraklarının bir miktarını Rusya’ya bırakacak.

9.Osmanlı Devleti Londra Antlaşması’nı onaylayacak, yani Yunanistan’ın bağımsızlığını kabul edecek.

Osmanlı Devleti, bu antlaşmayla Rumeli’de Mora ve Güney Yunanistan’ı, Ege Denizi’nde Cezayir-i Bahr-i Sefid takımadalarını, Sırbistan sınırı üzerinde altı kadılık merkezini, Tuna deltasının yarısına kadar olan Bucak topraklarını Kafkasya da Gürcistan Gur ve İmeret Prensliklerini ve daha sonra da savaş tazminatı olarak Ahıska eyaletini bırakmak zorunda kalmıştır.