HAMİDİYE ZIRHLISI

Sultan II. Abdülhamid tarafından 1903’de İngiltere’ye sipariş edilmiş olan 3805 tonluk bu kruvazör Elswick tezgahlarında, 1904’te bitirilerek, "Abdülhamid adıyla donanmaya katılmıştır.

104 m. uzunluğunda, 14.4 m. genişliğinde olup iki adet 15, sekiz adet 12, altı adet 4.7 cm.’lik ve altı adet 37 mm.’lik Armstrong topu ile donatılmıştı ve 22,2 mil sürat yapıyordu.

Hamidiye zırhlısı, 1908 yılında Sisam ayaklanmasının bastırılmasında önemli bir rol oynamıştır. 31 Mart olaylarını bastıran Hareket Ordusu Komutanı Mahmud Şevket Paşa, Yeşilköy’de karargahını kurduğu zaman, donanma birliklerinin arasında bu gemi de bulunuyordu. Sayısız görevi başarıyla sonuçlandıran Hamidiye zırhlısı, Balkan Savaşı’ndan önce Karadeniz’de, Anadolu’dan Rumeli cephelerine yapılacak askeri nakliyatın korunmasında da kullanılmıştır. Daha sonra Bulgaristan sahillerinin kontrolü vazifesini üstlenen bu gemi, bu arada Kavarna ve Varna’yı da bombalamada kullanıldı. Hamidiye zırhlısı Rumeli’deki Şark Ordusu’nun üstün güçteki Bulgar kuvvetleri karşısında geri çekilmesi sırasında İstanbul’u Bulgarlardan korumak üzere donanmanın Marmara ve Karadeniz sahillerinde giriştiği müdafaa hareketine katıldı ve çok önemli başarılar elde etti. Daha sonra Köstence-İstanbul arasındaki nakliyatı himaye için Karadeniz’e çıktığında Bulgarlar tarafından torpillendi. Tamirinden sonra Çanakkale’ye giderek donanmanın Yunan deniz kuvvetlerini karşılamak üzere giriştiği harekatta kullanıldı.

14 Ocak 1912’de Rauf (Orbay) Bey komutasında boğazdan çıkan Hamidiye, önemli bir ticaret limanı olan Singin, Şıra’yı bombardıman ettiği gibi pek çok gemi ile de savaşa girmişti. Böylece Yunan donanmasından bir zırhlı ile dört muhbirin eksilmesini sağladı; Osmanlı deniz savaşları tarihine parlak zaferler kazandırdı.

Hamidiye I. Dünya Savaşı’nda yarbay Vasıf Muhiddin Bey komutasında çok önemli görevler almıştır. Sonra bir süre okul gemisi olarak kullanılmış; 1924 yılında Deniz Harp Okulu öğrencileri ile tatbikata çıkan Hamidiye uğradığı limanlarda halkın görülmemiş tezahüratıyla karşılanmıştır.

12 Eylül 1924’te Atatük, Karadeniz seyahatini Hamidiye ile yapmıştır. 1926"da Hariciye vekili Tüvfik Rüştü (Araş) Bey’i Rusya Hariciye Komiseri Çiçerin’le görüşmek üzere Odessa’ya Hamidiye gemisi götürmüştür.

Hamidiye, uzun bir süre Cumhuriyet donanmasının kumandan gemiliğini yapmış, 2 Eylül 1928 tarihinde Atatürk’ün Ertuğrul yatından bizzat idare ettiği tatbikatta komutan gemisi olarak görev almıştır. Bir süre ihtiyat filo sancak gemisi olmuş, 10 Eylül 1964 yılında hurdaya çıkarılmıştır.