MONDROS MÜTAREKESİ (30 EKİM 1918)

I.Dünya Savaşı sonunda yenilen Osmanlı Devleti ile İtilaf devletleri arasında imzalanan antlaşma.

Savaş sonunda Mondros’da bulunan İngiliz amirali Calthorpe Osmanlılara barış için görüşmeye hazır olduğunu bildirince Sultan VI. Mehmed (Vahdeddin), Damad Ferid Paşa’yı delege olarak tayin etmek istedi. Bu hareket tepkiyle karşılanıca Bahriye nazırı Rauf (Orbay) Bey’in başkanlığında, Hariciye Nezareti müsteşarı Reşad Hikmet ve erkan-ı harp kaymakamı Sadullah beylerden kurulu heyet, padişahın 2, hükumetin 8 maddede toplanan talimatlarıyla Mondros’a hareket ettiler (24 Ekim 1918).

Görüşmeler Agamemnon zırhlısında yapıldı ve dört gün sürdü. 30 Ekim 1918’de mütareke imzalandı.

Mütareke şartları şunlardır:

1-Karadeniz’e geçişi sağlamak için Boğazlar açılacak ve geçiş güvenliği için Çanakkale ve İstanbul boğazlarındaki istihkamlar Müttefiklerce işgal edilecektir;

2-0smanlı sularındaki bütün mayın tarlaları taranacak ve bunların kaldırılmasına yardım edilecektir;

3-İtilaf devletleri uyruğunda olan savaş esirleriyle, Ermeni esirleri İstanbul’da toplanacak ve İtilaf devletlerine teslim edileceklerdir;

4-Sınırların korunması ve asayişin sağlanması için gerekli sayıda askeri kuvvetin fazlası terhis edilecek ve bunların teçhizatı İtilaf devletlerine teslim edilecektir;

5-Güvenlik görevlisi küçük gemiler dışında bütün Osmanlı donanması teslim edilecek ve Osmanlı limanlarından dışarıya çıkmayacaktır;

6-Osmanlı Devleti’nin bütün liman ve tersaneleri İtilaf devletlerinin gemileri için açık bulundurulacaktır;

7-Müttefikler, güvenliklerini tehlikede gördükleri herhangi bir stratejik bölgeyi asker çıkarmak suretiyle işgal edebilecektir;

8-Toros tünelleri İtilaf devletlerince işgal edilecektir;

9-Kafkasya ve İran’ın kuzeybatısındaki Osmanlı kuvvetleri savaştan önceki yerlerine çekilecekler (Bu bölgede bir Ermenistan devleti kurulacak);

10-Hükumet haberleşmeleri dışında her türlü haberleşme İtilaf devletleri tarafından denetlenecektir;

11-Askeri veya ticari kara ve deniz araçları ve malzemesi tahrip edilmeyecektir;

12-Fazla olan kömür, akaryakıt ve deniz araçları İtilaf devletlerince satın alınacaktır;

13-Bütün demiryolları İtilaf devletlerinin denetimi altında bulunacaktır. Osmanlılar Batum’un işgaline karışmayacaklardır;

14-Suriye, Irak, Hicaz, Yemen, Trablus ve Bingazi’deki Osmanlı orduları en yakın İtilaf kuvvetlerine teslim edilecektir;

15-Mısrata da dahil olmak üzere Trablus ve Bingazi’deki limanlar İtilaf devletlerine teslim edilecektir;

16-İtilaf devletlerince esir edilmiş olan Osmanlı askerleri hemen iade edilmeyecek ve şimdilik bulunduktan yerde muhafaza edileceklerdir;

17-İaşe Nezareti’nde İtilaf devletlerinin denetçileri bulunacaktır;

18-Osmanlı Devleti merkezi hükumetlerle bütün ilişkilerini kesecektir;

19-Alman ve Avusturya uyruklu bütün sivil ve askerler bir ay içinde Osmanlı topraklarını terkedeceklerdir;

20-Vilayet-i Sitte’de herhangi bir karışıklık çıkarsa İtilaf devletleri bu bölgede önemli yerleri işgal edeceklerdir;

21-Taraflar arasındaki ateşkes 18 Ekim tarihinden itibaren başlayacaktır.

İtilaf devletleri böylece Osmanlı Devleti’ni tamamen parçalamış oluyorlardı. Mütarekenin imzalanmasından sonra İtilaf devletleri mütarekenin 7. maddesine dayanarak keyfi hareketlerle Osmanlı Devleti’ni parçaladılar ve antlaşma şartlarını çoğu zaman kendi istekleri doğrultusunda yorumlayarak hareket ettiler.

Antlaşma Türk zaferi ve Mudanya Mütarekesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.