OSMAN I. (1258-1326)

Osmanlı hanedanı ve devletinin kurucusu.

1258 yılında Söğüt kasabasında doğdu. Babası Ertuğrul Gazi, annesi Hayme Ana’dır. 1281’de uç beyi olarak babasının yerine geçti. Babasının izlediği Bizans’tan toprak fethi siyasetini sürdürdü.

Osman Bey’in adı tarihlerde ilk defa 1302 yılı olayları arasında geçmektedir. Bir Bizans kaynağına ait olan bir kayıt, Osman Bey’in ticaret yollarına hakim olmak dolayısıyla Bizans’ı zorladığından bahseder.

Osman Bey’in beyliği, İstanbul istikametinde Anadolu beyliklerinin en uç noktasını teşkil ediyordu. Adeta İstanbul’a doğru uzanmış bir oktu. 1308’de Selçukoğulları düşünce, Osman Bey, doğrudan doğruya Tebriz’e, Büyük Türk hakanlığı tahtına geçen İlhanlılara tabi oldu. Fakat gerçekte İlhanlı’nın Anadolu umumi valisi tarafından kontrol ediliyordu. Tebriz de, hukuki bakımdan, fakat ismen Pekin’deki Moğol hakanına bağlıydı.

Şeyh Edebali’nin kızı Bala Hatun’la evlenen Osman Bey’in gazi- derviş topluluğunda hainlere, korkaklara, bencillere yer yoktu. Muti, sadık, vefakar, yiğit olan kabiliyetler bu cemaatte yer alabilirlerdi. Bu suretle sayı azlığı, nitelik üstünlüğü ile geniş şekilde telafi ediliyordu. Bu üstünlük yükseliş asırlarında daima konu olacaktır.

Söğüt’ten Domaniç’e kadar uzanan yayla, Osmanlıların Kayı aşiretinin yurdu olmuştur.

Oğuzların 24 boyunun birincisi ve en soylusu sayılan Kayıların beyi olan Osman Bey, bundan dolayı da etrafına birçok değerli Türkmen’i toplamıştı. Ertuğrul Gazi’nin kardeşi Dündar Bey bir ara beyliği yeğeni Osman Gazi’den almak istemişse de, 1298’de öldürülmüştür.

İnegöl Rum Tekfuru Nikola, Osman Bey’in en kuvvetli düşmanıydı; aralarındaki savaşta Osman Bey’in kardeşi Sarıbatı Savcı Bey’in oğlu Bey Hoca Bey şehit düştü. Gene İnegöl Tekfuru’nun kumandasındaki Bizans ordusu ile Osman Bey arasında Domaniç Meydan Savaşı’nda Sarıbatı Savcı Bey de şehit düştü (1288). Ancak, Bizans ordusu da bozguna uğratıldı. Osmanlıların Göynük ve Taraklı’ya yaptıkları akınlarla Sakarya’nın Karadeniz’e döküldüğü mevkiin yakınlarına kadar olan topraklar fethedildi. Hendek’i de alan Osman Gazi, Karadeniz’e 20 km. yaklaşmış oldu. 1321’de Mudanya’yı alıp Marmara’ya da ulaştı.

Bilecik ile Yarhisar da 1299’da Osman Bey tarafından fethedilmiştir. Aynı yıl İnegöl de alındı. Yarhisar Tekfuru’nun 13 yaşındaki kızı Holofira, 18 yaşındaki Orhan Gazi’ye verildi. Osman Bey, merkezi Söğüt’ten Bilecik’e nakletmiştir. 1301’de Osmanlılar, İznik Gölü’nün güneyinde Yenişehir kasabasını kurdular. Bu sıralarda veliahd Orhan Bey Karacahisar, amcası Gündüz Bey Eskişehir, Turgut Alp İnegöl, Şehzade Alaeddin Bey Yenişehir, Hasan Alp ise Yarhisar beyi idiler.

27 Temmuz 1302’de Osman Bey, Koyunhisarı Meydan Savaşı’nda Bursa Tekfurunun kumandasındaki 5.000 kişilik Bizans ordusunu bozdu. Osman Bey’in yeğeni Aydoğdu Bey, bu savaşta şehit düştü. Bir müddet sonra Osmanlılar, Ulubat (Abolyont) Gölü’nün güney kıyılarına hakim oldular.

1315’ten itibaren Bursa’nın kuşatması başladı. Bursa, İznik’le beraber, Bizans’ın Anadolu’da, elinde kalan şehirlerin en önemlisiydi. Osmanlıların kale düşürecek kuşatma aletleri olmadığı için ablukadan ötesine gidemiyorlardı.

1324 Şubatında beyliği oğluna teslim eden Osman Bey, 1326’da Bursa’nın fethi sıralarında Söğüt’te öldü. Cenazesi Bursa’ya getirildi ve buradaki türbesine gömüldü.