ÇIKMA

Devşirmelerin Acemi Ocağı’na, ocak dışında hizmet görenlerin de Yeniçeri Ocağı’na kabul edilip kaydedilmelerinin adıdır.

Kısaca "Ocağa Çıkma", "Kapıya Çıkma" da denir. Ayrıca saray hizmetlilerinin saray dışında görevlendirilmelerinde de bu tabir kullanılır. Çıkma, saray mensuplarının bir görevden diğer göreve geçmelerine bir daireden diğer bir daireye taşınmalarında da kullanılırdı.

Yeniçeri Ocağı’nın asker ihtiyacını Yeniçeri Ağası Divan’a arz eder, bunun üzerine kanunen hangi bölümden acemi alınması gerekiyorsa, durum Yeniçeri Ağası’na bildirilirdi. Bazen Ağa’nın isteği olmadan Bostancı Ocağı’ndan veya Acemi Ocağı dışındaki topluluklardan, kapıkullarından kanun gereği çıkacakların miktarı Ağa’ya bildirilirdi. İstanbul’da çıkan yangınlarda hizmetleri görülen acemilerin kıdemlilerinin kapıya çıkmaları da kanundu.

Çıkma; iki şekilde gerçekleşirdi. Büyük çıkma, saltanat değişikliklerinde, küçük çıkma da olağan zamanlarda olurdu. Küçük çıkma nikah, sünnet gibi durumlarda da uygulanabilirdi. Büyük çıkmaya "Cülus Çıkması", "Umum Çıkması" da denirdi.

Devşirme usulünün terk edilmesi ve Acemi Oğlanları Kanunu ile ocak dışındaki toplulukların durumlarında değişme olduktan sonra, bu deyim yalnız saray görevlilerinin bir memuriyet tayini hakkında kullanılmıştır.