ÇAŞNİGİR

Osmanlı saray teşkilatında sofra hizmetlerini gören garsonlar için kullanılan bir tabirdir.

Bazıları yemeklerin malzemelerini temin eder, bazıları da pişen yemeklerin dağıtımında hizmet görürlerdi. Bunlara "Zevvakin-i hassa" da denirdi. Amirlerine "çaşnigir başı", "ser zevvakin-i hassa" unvanları verilmiştir.

Divan-ı Hümayun toplantılarında çaşnigirbaşı, çaşnigirlerin önlerine düşüp yemeklerin dağıtımına nezaret ederdi. Has odaya verilecek yemeklerde de çaşnigirbaşı önde bulunduğu halde çaşnigirler yemekleri getirirlerdi. Devlet büyüklerinin sofrasını çaşnigirler kurar, kendilerine mehter eşlik ederdi.

Böyle günlerde başlarına mücevveze ve çatma üst elbisesi giyerek matbah-ı amire tarafında oturup sırası gelince vezirlere yemek verirlerdi.

Çaşnigirbaşlarına bayram yemeklerinden sonra birer kaftan giydirilmesi adet olunduğundan, bu yemek sırasında arkalarındaki çatmaları çıkarır, orta kuşağıyla hizmet ederlerdi.

Çaşnigirliğe, has oda ile hazine ve kiler odalarında hizmet eden iç oğlanlarından gelinirdi. Sayıları zamanla değişmişti. Önceleri kırk iken daha sonra 117’ye kadar yükselmişti. XVIII. yüzyılın son yarısında 50’ye yaklaşık yaşlı çaşnigire bölük ağalığı verilmiştir.

Çaşnigirlerin, kademelerine göre yevmiyeleri vardı. XVII. yüzyılda, kırk akçe idi ve küçük ruznamçeden ödenirdi. Ayrıca, iki yılda bir laciverdi kuşak ve pamuklu kaftan ücreti verilirdi.