BREST-LİTOVSK ANTLAŞMASI (3 MART 1918)
I.Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti, Almanya, Avusturya, Macaris- tan, Bulgaristan ve Rusya arasında imzalanan antlaşma.
Antlaşma metni aşağıdadır:
1.Madde: Bir taraftan Osmanlı, Almanya, Avusturya, Macaristan, Bulgaristan devletleri ve diğer taraftan Rusya Devleti arasındaki savaşın son bulduğunu açıklarlar. Antlaşmayı imzalayanlar öncelikle birbirleriyle barış içinde yaşamayı kabul ederler.
2.Madde: Taraflar diğer tarafın devlet teşkilatı, askeri teşkilatı ve hükumeti aleyhine her türlü tahrikler ve teşvikleri terkedeceklerdir. Rusya hakkındaki bu taahhüd dört devlet işgalinde bulunan araziyi dahi ihtiva eder.
3.Madde: Tarafların tayin ettikleri sınırın batısında olup daha önce Rusya’nın idaresinde bulunmuş olan arazi bundan sonra Rusya’nın hakimiyetinde olmayacaktır. Sınır bu antlaşmanın ekinde gösterilmiştir. Sınırın kesin olarak tayini bir Alman ve Rus Komisyonu tarafından belirlenecektir. Adı geçen
arazinin eski tabileri Rusya Devleti’ne karşı her türlü sorumluluktan kurtulmuş olacaklardır.
Rusya Hükumeti bu arazinin iç işlerine her türlü müdahaleden vazgeçer. Almanya ve Avusturya -Macaristan devletleri bu arazinin geleceğini, bunların halkı ile anlaşarak tayin etmeyi kabul ederler.
4.Madde: Almanya Devleti barış görüşmeleri ve Rus kuvvetlerinin boşaltılmasından sonra üçüncü maddenin birinci fırkasında açıklanan sınırın doğusundaki araziyi tahliyeye hazırdır, meğer ki altıncı maddede son şekille hüküm verilmiş ola.
Rusya Devleti, Doğu Anadolu illerinin tahliyesi ve Osmanlı Devleti’ne iadesinin teminini sağlayacaktır.
Ardahan, Kars, Batum sancakları dahi geciktirilmeden Rus askeri tarafından tahliye edilecektir. Rusya Devleti bu sancakların genel hukuku ve devletler hukuku görüşünden doğacak yeni duruma müdahale etmeyecek ve özellikle bunların halkını bu yeni durumu komşu hükumetler, Osmanlı Devleti ile tayin hususunda serbest bırakacaktır.
5.Madde: Rusya Hükumeti yeniden kurduğu askerler dahil olmak üzere bütün ordularını terhis edecektir.
Bundan başka Rusya Devleti deniz kuvvetlerini ya barışın sonuna kadar kendi limanlarına çekerek orada bulunduracak veyahut bu kuvvetlerin derhal silahlarını alacaktır. Birleşmiş dört devlet ile savaşta bulunan devletler, deniz kuvvetleri hakkında da Rusya deniz kuvvetleri gibi muamele olacaktır.
Kuzey Buz Denizi’ndeki yasak bölge barış görüşmeleri sonuna kadar kapalı kalacaktır.
Baltık Denizi’nde ve Rusya hakimiyetine taalluk eylediği derecede Karadeniz’de derhal deniz lağımlarının kaldırılmasına başlanacaktır
Bu denizlerde deniz ticareti serbesttir.
Bu hükümlerin ayrıntılarını tayin etmek ve deniz ticareti için tehlikesiz yolları hakkında bilgi vermek için çeşitli komisyonlar tayin olunacaktır.
6.Madde: Rusya Devleti Ukrayna Cumhuriyeti ile barış yapmayı ve Ukrayna Cumhuriyeti ile dört devlet arasında imzalanmış antlaşmaları tanımayı kabul eder. Ukrayna arazisi derhal Rus askeri tarafından boşaltılacaktır.
7.Madde: Taraflar İran ve Afganistan’ın bağımsız olduklarını dikkate alarak, bu iki hükumetin siyasi ve iktisadi bağımsızlıklarına riayet eylemeyi kabul
ederler.
8.Madde: Savaş esirleri karşılıklı olarak iade edileceklerdir.
9.Madde: Taraflar savaş tazminatından karşılıklı olarak vazgeçerler.
10.Madde: Taraflar arasında diplomatik faaliyetler kurulacaktır.
11.Madde: Birleşmiş dört devlet ile Rusya arasındaki iktisadi münasebetler ikinci ve beşinciye kadar maddelerde yazılı olan hükümlere tabi olacaktır.
12.Madde: Genel ve özel hukuk, savaş esirlerinin ve sivil esirlerin değiştirilmesi, genel aff meselesi, karşı tarafın elinde bulunan ticaret gemileri haklarında yapılacak muamele Rusya ile imzalanacak özel antlaşma ile tayin edilecektir.
13.Madde: Bu antlaşma Osmanlı Devleti ile Rusya arasında Türkçe ve Rusça, Almanya ve Rusya arasında Almanca ve Rusça, Avusturya-Macaristan
ve Rusya arasında Almanca, Macarca ve Rusça, Bulgaristan ve Rusya arasında Bulgarca ve Rusça metinler geçerli olacaktır.
14.Madde: Antlaşma tasdik edilecek ve süratle Berlin’de karşılıklı verileceklerdir.