AHMED TEVFİK PAŞA (1845-1936)

Sadrazam.

Üsküdar’da doğdu, önce Topkapı Sıbyan Mektebi’nde okudu. Sonradan Vidin’de eğitimine devam etti. Harbiye Mektebi’nde imtihan edilerek teğmen (müla-im-i sani) oldu. Kısa bir süre geçince askerlikten ayrıldı. 1865’de maaşsız olarak Babıali Tercüme Odası’na girdi. 1872’de Roma Sefareti ikinci katipliğine tayin edildi. 1873 yılında Viyana ve Berlin elçiliklerinde ikinci katip olarak görev yaptı.

1875’de Atina sefareti başkitabetinde ve 1876’da Petersburg sefaretinde görev aldı. Rus Hariciye Nazırı Prens Gorçakov Osmanlı İmparatorluğu’na savaş ilanıyla ilgili olarak bir nota gönderince İstanbul’a geldi.

1883’de orta elçi olarak Atina’ya tayin edildi. 1895 ‘de Hariciye Nezareti’ne getirildi.

1909 tarihine kadar devletin harici işlerini yürüten Tevfik Paşa 1909 yılında Londra elçiliğine gönderildi. Fakat Londra’ya hareketinden önce 31 Mart Olayı ortaya çıktı. İstanbul’daki askerlerin dini tahrikler yüzünden ayaklanmaları üzerine, Sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa istifa etti. II. Abdülhamid, ayaklanmanın meydana getirdiği anarşi karşısında, gerekli tedbirleri almak üzere Ahmed Tevfik Paşa’yi sadrazam yaptı.

Yeni sadrazam için tertiplenen alayla (tören) Babıali’ye gelen Tevfik Paşa, asilerin kurşunları karşısında telaş göstermeden göreve başladı. Ayaklanmayı bastırmak için Selanik’ten gelen Hareket Ordusu, Sultan II. Abdülhamid’i tahttan indirerek yerine Sultan V. Mehmed (Reşad)’i padişah yaptı. Yeni olaylar karşısında Tevfik Paşa, görevinden ayrılmak istedi. Fakat Sultan V. Mehmed (Reşad), Tevfik Paşa’nın göreve devam etmesini uygun gördüğünden vazifesini sürdürdü.

İttihat ve Terakki Partisi’nin padişah üzerinde yaptığı baskı üzerine Tevfik Paşa sadrazamlıktan istifa etti. Dört gün sonra ikinci defa Londra elçiliğine tayin edildi. 1912 yılında Said Paşa’nın istifasından sonra sadrazamlık tekrar kendisine teklif olundu. Teklifi kabul etmeyerek Londra’da, görevinde kaldı.

Birinci Dünya Savaşı’nın ilanı üzerine Londra’dan ayrılarak İstanbul’a döndü.

Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından sonra İzzet Paşa hükümetinin çekilmesiyle yeni padişah VI. Mehmed (Vahdeddin) tarafından 1918 yılında teklif olunan sadrazamlığı kabul ederek görevine başladı.

Kısa süre sonra istifa eden Tevfik Paşa’nın yerine Damad Ferid Paşa tayin edildi. 30 Ağustos 1922 zaferinden sonra saltanatla hilafetin ayrılması üzerine sadaretten ve siyasi hayattan çekildi.

Tevfik Paşa doksan dört yaşında 8 Ekim 1936 gecesi vefat etti.

Tevfik Paşa, Osmanlı Devleti’nin son gününe kadar hizmet etmiş namuslu ve vakar sahibi bir devlet adamı idi.