II. SELİM DÖNEMİ (SARI SELİM) (1566-1574)
Amacı: II.Selim’in veziriazamı Sokollu Mehmet Paşa savaş yapmayıp, devleti güçlendirmek ve yenilikler yapmak istiyordu.
*II.Selim’in unvanları Sarı ve Sarhoş’tur.
*II. Selim ordunun başında savaşa gitmeyen ilk padişahtır.
*II.Selim, şehzadelerin sancağa gitmeleri usulünü kaldırdı ve şehzadeler için sarayda hapis hayatı başladı.

YEMEN İSYANI
Tarih: 1568
Sebep: Yemen’deki ailelere verilen bazı imtiyazların geri alınması üzerine isyan çıktı.
Sonuç: Özdemiroğlu Osman Paşa isyanı bastırdı.
Önemi: Yemen, isyanların en çok görüldüğü yerdir. Çünkü merkeze çok uzaktır.

ENDONEZYA SEFERİ ( AÇE SEFERİ) (SUMATRA SEFERİ)
Tarih: 1568-1569
Sebep: Açe Sultanlığı Osmanlılardan asker ve silah yardımı istedi.
Sonuç: Açe Sultanlığı’na giden Osmanlı kuvvetleri bir daha geri dönemediler.

KIBRIS’IN FETHİ
Tarih:1571
Taraflar: Osmanlı X Haçlılar
Sebep: Anadolu, Suriye, Mısır arasındaki deniz yolunun güvenliği ve Doğu Akdeniz’e Osmanlıların tam hakimiyeti için Kıbrıs’ın fethi şarttı.
Sonuç:1-Osmanlılar Doğu Akdeniz’e hakim oldular. 2- Güney kıyılarımızın güvenliği sağlandı.

İNEBAHTI SAVAŞI
Tarih: 1571
Taraflar: Osmanlı X Haçlılar
Sebep: Osmanlıların Kıbrıs’ı fethetmeleri
Sonuç: Haçlı donanması, İnebahtı’da demirli bulunan Osmanlı donanmasını yakarak imha etti.
Önemi: Savaş sonunda Avrupalı devletlerde Osmanlıların da yenilebileceği fikri ortaya çıkmıştır.

SOKOLLU MEHMET PAŞA’NIN KANAL PROJELERİ
1-Süveyş kanalı ( Bu kanal açılabilseydi Baharat yolu işlerlik kazanacak ve Ümit Burnu yolu önemini kaybedecekti.)
2-Don Volga Kanalı ( Bu kanal açılabilseydi Osmanlılar Karadeniz’den Hazar Denizi’ne geçebilecek ve Orta Asya Türkleri ile yakından ilişkiye girilebilecekti.)
3-İznik-Sapanca kanalı ( Bu kanal açılabilseydi İstanbul Boğazı’nın trafiği rahatlatılabilecekti.)

III. MURAD DÖNEMİ (1574-1595)
*III.Murad döneminde 1579’da Sokollu Mehmet Paşa’nın (1564-1579) bir suikast sonucunda öldürülmesi ile Osmanlılarda Duraklama dönemi başladı.
*III.Murad, Duraklama döneminin ilk padişahıdır.

LEHİSTAN’IN OSMANLI TOPRAKLARINA KATILMASININ ÖNEMİ
Osmanlı Devleti’nin hakimiyeti Baltık Denizi kıyılarına kadar ulaştı.(1575)

VADİÜ’S-SEYL SAVAŞI (KASRÜ’L-KEBİR)
Tarih: 1578
Taraflar: Osmanlılar X Portekizliler
Sebep: Kuzey Afrika’da Osmanlıların işgal edemediği bir tek Fas kalmıştı.
Sonuç:Kuzey Afrika tamamen Osmanlı hakimiyetine girdi. Ancak Fas, sadece Osmanlı himayesine alınmış, doğrudan devlete bağlanmamıştır.
Önemi: Osmanlı sınırları Atlas Okyanusu’na ulaşmıştır.
*1580 yılında İngilizlere Osmanlı ülkesinde ticaret yapma imtiyazı ( kapitülasyon) tanındı.

ÇILDIR SAVAŞI
Tarih:1578
Taraflar: Osmanlı X Safeviler
Sebep: Osmanlılar Kırım ile doğudan karayolu bağlantısı kurmak istiyorlardı. Böylece Rusya’nın güneye inmesi önlenecekti.
Sonuç:Çıldır Ovası’nda Safeviler mağlup edildi ve Tiflis Osmanlıların eline geçti.

MEŞALELER SAVAŞI
Tarih:1583
Taraflar: Osmanlı X Safeviler
Sebep: Kafkasların tamamiyle ele geçirilmek istenmesi
Sonuç: Safeviler ile savaşlar 1590’a kadar sürdü. 1590’da Ferhat Paşa Antlaşması ile Safevi –Osmanlı savaşları sona erdi.

FERHAT PAŞA ANTLAŞMASI
Tarih:1590
Taraflar: Osmanlılar –Safeviler
Maddeleri: Tebriz, Karabağ, Gürcistan, Dağıstan ve Şirvan Osmanlılara bırakıldı.
Önemi: Bu antlaşma ile Osmanlılar doğudaki en geniş sınırlarına ulaşmışlardır.

OSMANLI-AVUSTURYA SEFERLERİ
Tarih: 1593
Taraflar:Osmanlılar X Avusturya
Sebep: Bosna ve Macaristan sınırında çeteler halkı rahatsız etmekteydi. Bu çeteler Bosna valisi Telli Hasan Paşa’yı öldürünce III.Murat Avusturya’ya savaş ilan etti.
Sonuç: III.Murat öldüğü için savaşı III.Mehmet devam ettirmiştir. ( Haçova Meydan Muharebesi)

III. MEHMET DÖNEMİ (Eğri fatihi) (1595-1603)
*Anadolu’da sancak beyliği yaparak yöneticilik tecrübesi kazanan son Osmanlı padişahıdır.

HAÇOVA MEYDAN MUHAREBESİ
Tarih:1596
Taraflar: Osmanlı X Avusturya
Sebep: III. Murad döneminde başlayan Avusturya seferlerinde Estergon ve Vişegrad kaleleri Avusturya’nın eline geçmişti.
Sonuç: 1-Haçova, Osmanlıların zaferle sonuçlanan son meydan muhaberesidir. 2- Savaş sırasında III.Mehmet kaçmak istedi ise de hizmetlilerin ( aşçılar, seyisler vs.) düşmana saldırması ile savaş kazanılmıştır. Bu sebeple savaşın diğer bir adı da aşçılar- kepçe savaşıdır.

AVRUPA’DAKİ GELİŞMELERİN OSMANLI DEVLETİ’NE ETKİLERİ COĞRAFİ KEŞİFLERİN ETKİSİ
Coğrafi Keşifler sonucu İpek ve Baharat yolları önemini kaybetti.
İspanyolların Amerika’yı keşfinden sonra çok miktarda altın ve gümüş Avrupa’ya taşındı. Bunların kaçak yollarla Osmanlı ülkesine girmesi Osmanlı parasının değer kaybetmesine ( enflasyon) sebep oldu. Devlet gelirleri azaldı. Devletin azalan gelirlerini yükseltmek için vergileri artırması ülkede toplumsal huzursuzluklara sebep oldu.

AVRUPA’DAKİ GELİŞMELER KARŞISINDA OSMANLI DEVLETİ’NİN TUTUMU
Osmanlı düşünürleri Coğrafi keşiflerin sonuçlarını görmüşler ve bu konuda dönemin yöneticilerini uyarmışlardır.
Avrupa’daki gelişmelerin uzağında kalınması sonucu Osmanlı Devleti XVII. Yüzyıldan itibaren Avrupa karşısında geri kalmaya başladı.
Osmanlılar XV. Ve XVI. Yüzyıldaki Avrupa’daki gelişmelerden etkilenmediler. Bu gelişmeleri Hıristiyanlıkla aynileştiriyorlardı ( Gavur icadı). Gelişmeler Hıristiyanlık inancı ile eşdeğer görüldüğünden itibar görmemiştir.
Aynı yüzyılda Osmanlılarda Mimar Sinan, Fuzuli, Baki gibi sanatçılar da yetişmiştir.
Osmanlılar XV. Ve XVI. Yüzyıllardaki gelişmelerden yararlanamadılar ve Duraklama dönemine girdiler.

DURAKLAMANIN SEBEPLERİ
1-XVII.yüzyılda göreve gelen bazı padişahların yeteneksiz ve güçsüz kişiler oluşu. 2- Devlet adamlarının da yeteneksiz ve güçsüz kişiler oluşu ve devlet adamlarının göreve iltimas ile getirilmesi. 3- Toprak yönetiminin bozulması. 4-İlmiye teşkilatının bozulması. 5-Medreselerin bozulması. 6- Askeri teşkilatın bozulması. 7- Uzun süren savaşlar sonucu güvenliğin bozulması 8-Maliyenin bozulması 9-Üretimin azalması .10-Tımar sisteminin bozulmasına paralel olarak tarım ve hayvancılığın gerilemesi. 11-Paranın değerinin azalması.12-Avrupa’daki bilim ve teknik gelişmelerine kayıtsız kalınması. 13-Yeterince genişlemişken, daha fazla fetih hareketlerine girişilmesi. 14- Avrupalıların Osmanlılara karşı Haçlı birlikleri oluşturması.15- Osmanlı Devleti’nin sömürge kurmaması.16-Sokollu Mehmet Paşa’nın ölümü
Duraklama dönemi: Sokollu Mehmet Paşa’nın 1579’da ölümünden 1683 II.Viyana Kuşatması’na kadar geçen döneme Osmanlı tarihinde Duraklama dönemi adı verilir.

I.AHMET DÖNEMİ
*I.Ahmet padişahlığın Osmanlı soyunun ekber ve erşed( büyük ve aklı başında olan) olanına geçmesine karar verdi. Böylece padişahların kardeşleri de tahta çıkabildiler.
*I.Ahmet Sedefkar Mehmet Ağa’ya Sultanahmet Cami’ni yaptırtmıştır.

NASUH PAŞA ANTLAŞMASI
Tarih: 1612
Taraflar: Osmanlı-İran
Maddeleri: 1-Ferhat Paşa Antlaşması ile alınan yerler İran’a bırakıldı( Tebriz, Karabağ, Gence, Gürcistan ve Luristan). 2-İranlılar her yıl 200 yük ipek verecekler ( 1 yük: 100 bin akçe)

ZİTVATOROK ANTLAŞMASI
Tarih: 1606
Taraflar:Osmanlı-Avusturya
Maddeleri: 1-Eğri, Kanije, Estergon Osmanlılarda kalacak. 2- Avusturyla her yıl ödediği 30 bin düka vergiyi vermeyecek. 3- Osmanlı Devleti tarafından Avusturya kralına Roma imparatoru denecek. Böylece Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı padişahına eşit sayılacaktı.
Önemi:1- Osmanlı padişahı ile Avusturya kralı protokol bakımından eşitlendi. 2- Zitvatorok Antlaşması Osmanlı Devleti’nin çöküşünün ilk aşamasıdır. 3-Avusturya’nın Macaristan için ödediği vergiyi kaldırması, bu yerlerin şeklen terk edildiğini göstermektedir.

BUSSA BARIŞI
Tarih: 1617
Taraflar: Osmanlı-Lehistan
Maddeleri:1-Kırım Tatarları ve Lehistan Kazakları saldırılarda bulunmayacaklar. 2-Lehistan eskiden olduğu gibi Osmanlılara vergi verecek.
***I. Ahmet ve II. Osman’dan sonra I.Mustafa tahta çıktı. Şeyhülislam Esat Efendi,” Şuuru yerinde olmayanın hilafeti caiz olmaz” diye fetva verince tahttan indirildi.

II. OSMAN DÖNEMİ ( GENÇ OSMAN)
*II.Osman, Osmanlı tarihinde ayaklanma sonucu öldürülen ilk padişahtır.
*Yenilik hareketlerine girişen ilk Osmanlı padişahı

SERAV ANTLAŞMASI
Tarihi:1618
Taraflar: Osmanlı- Safeviler
Maddeleri: 1- Amasya Antlaşması ile belirlenen sınır geçerli olacak. 2-Kars ve Ahıska kaleleri Osmanlılarda kalacak. 3-İran her yıl Osmanlılara 100 yük ipek verecek.

HOTİN SEFERİ
Tarih:1621
Taraflar: Osmanlı-Lehistan
Sebep: Lehistan’ın Boğdan’ın iç işlerine karışması
Sonuç: Hotin antlaşması imzalanarak savaş sona erdi. Bu antlaşmayla Boğdan yine Osmanlı egemenliğine girdi.
Önemi: II.Osman Hotin kalesi önünde savaşmayan Yeniçeri Ocağı’nı kaldıracağını açıkladı. Bu kararı onun öldürülmesi ile sonuçlanmıştır.

IV. MURAD DÖNEMİ
* IV. Murad döneminde 1633’te İstanbul’da büyük bir yangın çıktı. İstanbul’un % 20’si yandı. Bu sebeple IV. Murat yangınlara sebep olduğu gerekçesi ile tütün ve içki içilmesini yasakladı. Tebdil-i kıyafet ederek ( kıyafet değiştirerek) İstanbul’u gezer ve yasağa uymayanları cezalandırırdı.

REVAN SEFERİ
Tarih:1635 Taraflar: Osmanlı-İran
Sebep: Musul ve Kerkük’ün İran’ın eline geçmesi. Sonuç:Revan fethedildi.

BAĞDAT SEFERİ
Tarih:1638 Taraflar: Osmanlı-İran
Sebep: İran’ın Revan’ı alması
Sonuç: Bağdat yeniden Osmanlılara katıldı ve IV. Murad Bağdat fatihi oldu.

KASR-I ŞİRİN ANTLAŞMASI
Tarih: 1639
Taraflar: Osmanlı-İran
Maddeleri:1-Azerbaycan ve Revan İran’a bırakılacak. 2- Bağdat ve Musul Osmanlılarda kalacak.
Önemi: 1-Bu antlaşma Türk İran sınırının çizilmesinde etkili olmuştur. 2-Antlaşma İran ile Osmanlılar arasında 150 yıl süren savaşları sona erdirmiştir.

I.İBRAHİM DÖNEMİ (DELİ İBRAHİM)
*I.İbrahim Osmanlı tarihinde öldürülen ikinci padişahtır.

IV. MEHMED DÖNEMİ ( AVCI)
*IV.Mehmed döneminin ünlü sadrazamları: Köprülü Mehmet Paşa, Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, Tarhunca Ahmet Paşa ve Merzifonlu Kara Mustafa Paşa

UYVAR SEFERİ
Tarih:1663
Taraflar: Osmanlı X Avusturya
Sebep: Avusturya Erdel halkını Osmanlılara karşı isyana teşvik ediyordu.
Sonuç: Vasvar Antlaşması ile savaşa son verildi.

VASVAR ANTLAŞMASI
Tarihi:1664
Taraflar: Osmanlı-Avusturya
Önemi: Erdel Osmanlı Devleti’ne bağlı kalmaya devam etti.

BUCAŞ ANTLAŞMASI
Tarih:1672
Taraflar: Osmanlı-Lehistan
Önemi: Osmanlıların batıda toprak kazandıkları son antlaşmadır.

II.VİYANA KUŞATMASI (1683)
Sebebi: Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Viyana’yı alırsa Kanuni dönemindeki güçlü duruma dönüleceğine inanıyordu.
Sonuç: Viyana alınamadı.
Viyana’yı alamamamızın sebepleri: 1-Viyana’nın savunmaya müsait oluşu.2- Askerin yiyecek sıkıntısı çekmesi. 3- Askere Viyana’yı yağmalama izni verilmemesi. 4- Kırım Hanı Murat Giray’ın Merzifonlu Kara Mustafa ile arası açık olduğundan Haçlı ordusunun Tuna nehrini geçmesine izin vermesi.
Önemi:1- Viyana bozgunundan sonra Osmanlılar savunmaya çekildiler. Bu savunma 1922 Sakarya Meydan Muharebesi’ne kadar sürdü. 2- Viyana bozgunundan sonra Avrupalı devletler ( Avusturya, Venedik, Malta, Lehistan ve Rusya) Kutsal İttifak’ı kurdular ve Osmanlılara hep beraber saldırmaya başladılar.

II. SÜLEYMAN DÖNEMİ
*IV..Mehmet’in tahttan indirilmesi sonucu Osmanlı tahtına çıktı. 4 yıllık saltanatı boyunca Lehistan, Venedik ve Avusturya savaşları devam etti.

II.AHMET DÖNEMİ
SALANKAMEN BOZGUNU
Tarih: 1691
Taraflar: Osmanlı X Avusturya
Önemi: 1-Sadrazam Köprülü Fazıl Mustafa Paşa şehit düşünce Osmanlı ordusu bozguna uğradı. 2-Avusturya Temeşvar hariç Osmanlıların Macaristan topraklarını ele geçirdi.

II.MUSTAFA DÖNEMİ
*Dedesi Kanuni’yi örnek almak istedi. Bu sebeple 3 kez Avusturya seferine çıktı. Seferlerde yenilince bir daha başka sefere çıkmadı.

KOYUN ADASI SAVAŞI
Tarih:1695
Taraflar:Venedik X Osmanlılar
Sebep: Haçlıların Sakız Adası’nı kurtarmak istemesi
Sonuç: Venedik donanması yenilgiye uğradı. Sakız Adası Osmanlıların eline geçti.

ZENTA BOZGUNU
Tarih:1696 Taraflar: Osmanlı-Avusturya
Önemi: Zenta Bozgununda Osmanlı ordusu Avusturya ordusu tarafından imha edilmiştir. Osmanlılar Zenta bozgunu sonucu Karlofça ve İstanbul Antlaşmalarını imzalamışlardır.

KARLOFÇA ANTLAŞMASI
Tarih:1699 Taraflar: Osmanlı- Avusturya, Venedik, Lehistan
Maddeleri: 1-Temeşvar v Banat dışında bütün Macaristan Avusturya’ya. 2-Ukrayna ve Podolya Lehistan’a.3- Mora ve Dalmaçya kıyıları Venedik’e bırakıldı. 4-Antlaşma 25 yıl sürecek ve Avusturya’nın garantisi altında bulunacak.
Önemi: Osmanlı Devleti’nin toprak kaybettiği ilk antlaşma. (Macaristan’ın kaybedilmiş olması antlaşmanın en ağır maddesidir.)

İSTANBUL ANTLAŞMASI
Tarih:1700
Taraflar: Osmanlı-Rusya
Önemi: Ruslar Azak Kalesi’ni alarak Karadeniz’e açıldılar.
EDİRNE VAKASI
Tarih: 1703
Sebep: Şeyhülislam Feyzullah Efendi’nin akrabalarını yüksek devlet görevlerine getirmesi
Sonuç:İstanbul’da büyük bir isyan çıktı. II.Mustafa tahttan indirilerek yerine III.Ahmet tahta çıkarıldı.

İÇ İSYANLAR
1-İstanbul isyanları
2-Celali isyanları
3-Eyalet isyanları

İSTANBUL İSYANLARI
Sebepleri:
1-Yeniçeri ağalarının ve saray kadınlarının yönetimi olumsuz etkilemeleri
2-Yeniçeri ocağına askerlikle ilgili olmayan kişilerin alınması
3-Yeniçerilerin cülus bahşişi (tahta geçme ikramiyesi) almak için sık sık padişah değiştirmek istemesi
4-Ulufelerin ( üç ayda bir alınan maaş) zamanında verilmemesi
5-Ulufelerin değeri düşük ( ayarı düşük) akçe ile ödenmesi
6-Devlet adamlarının Yeniçerileri kışkırtması
*İstanbul isyanları II. Osman, IV.Murat ve IV.Mehmet dönemlerinde yaşandı. İsyanlar sonucunda II.Osman Yeniçeriler tarafından öldürüldü. IV. Murat döneminde 17, IV.Mehmet döneminde Vaka-yı Vakvakiye Olayı sonucunda 30 devlet adamı Yeniçeriler tarafından idam edildi.

CELALİ İSYANLARI
Sebepleri:
1-Eyaletlerdeki yöneticilerin adaletsiz davranması
2-Haksız dirlik dağıtılması
3-Vergilerin artırılması
4-Askerden kaçanların Anadolu’da eşkıyalık yapması
Sonuç: Celali isyanları şiddetle bastırılmıştır.
*Celali isyanlarına bu ismin verilmesinin sebebi isyanları Yozgat’ta Celal adlı birinin çıkarmasıdır.

EYALET İSYANLARI
Sebep: Merkezi otoritenin zayıflaması
Sonuç: İsyanlar sonucunda bazı eyaletler Osmanlılardan ayrılarak yarı bağımsız hale geldiler.

XVII. ISLAHATLARININ AMACI VE ÖZELLİKLERİ
Amaçları:
1-Devlete eski gücünü kazandırmak
2-Yönetimi, orduyu ve maliyeyi düzeltmek
Sonuçları:
1-Yapılan ıslahatlar toplumun tümünü kapsamadığı için başarılı olamadı.
2-Olayların sebeplerine inilmek yerine olaylar şiddetle ortadan kaldırılmak istendiği için ıslahatlar başarılı olamadı.
3-Islahatçılar öldüğünde ıslahatlar durduğu için reformlar kalıcı olamadı.
4-Duraklama devri ıslahatları devletin ilerlemesini sağlayamadı ama gerilemesini bir süre geciktirdi.

ISLAHATÇILAR
KUYUCU MURAD PAŞA
*Celali isyanlarını şiddetle bastırmıştır.

II.OSMAN
1-Başkenti İstanbul’dan Anadolu’ya taşımak istiyordu.
2-Bozulan Yeniçeri Ocağı’nı ortadan kaldırarak yeni bir ordu kurmak istedi.
3-Kıyafette değişiklik yapmak istedi.
4-Şeyhülislam’ın fetva dışındaki tüm yetkilerini kaldırmak istedi.
5-Saraydaki görevlileri ve Yeniçerileri Türkleştirmek istiyordu.
6-Saraydan evlilik yerine saray dışından evlendi.

IV. MURAT
1-Çeşitli devlet adamlarından gerilemenin sebeplerini rapor halinde hazırlamalarını istedi. Koçi Bey hazırladığı raporla gerilemenin sebeplerini ve çözüm yollarını izah etti.
2-Şiddete dayanan bir disiplin elde etti. Tütün ve içki yasağı getirdi.

TARHUNCU AHMET PAŞA
1-İlk bütçeyi yaptı.
2-Kişilerin ellerindeki devlet mallarına el koydu.
3-İltizam sistemine ( peşin vergi) işlerlik getirdi.

KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞA
1-Yönetimde ihmali görülen devlet adamlarını cezalandırdı.
2-Osmanlı Devleti’ni yükselme dönemindeki gücüne ulaştırdı.

KÖPRÜLÜ FAZIL AHMET PAŞA
1-Orduyu düzenledi.
2-Topçu sınıfını güçlendirdi.
3-Bütçe açığını gidermeye çalıştı.

KÖPRÜLÜ FAZIL MUSTAFA PAŞA
1-Halka ağır gelen vergileri kaldırdı.
2-Devlet işlerine çabukluk kazandırdı.
3-Baruthaneyi kurdu.
4-Halkın devlete olan bağlılığını artırdı.

AMCAZADE HÜSEYİN PAŞA
1-Vergileri halkın ödeme gücüne göre düzenledi.
2-Yerli mallarının kullanımına önem verdi.
3-Paranın değerini yükseltmeye çalıştı.